Ένταξη της αειφορίας στο στρατηγικό σχεδιασμό τουριστικών προορισμών

Abstract

In the framework of this Dissertation an empirical study was undertaken in European National Tourism Organisations (NTOs) responsible for tourism planning to investigate the parameters that compose the capability to integrate sustainability in the strategic planning process and the factors that contribute to its development. The research indicated that both strategic planning and the integration of sustainability face problems which limit the capacity of strategic planning to contribute substantially towards sustainability. Further to problems traced within the Organisation and in the design of the strategic planning process, the research revealed the negative influence exerted by exogenous factors. The Dissertation also explored the possibility of using sustainability indicators for the integration of sustainability in the strategic planning of tourist destinations. Indicators appear in literature as a promising tool for the operationalisation of sustainability. Furthermore their intimate relationship with and substantial contribution to the planning process is stressed. However, a comparative analysis of indicator development programmes for tourism undertaken by WTO and EU agencies, indicated that the programmes have not yet reached the necessary degree of maturity. Furthermore, the empirical research revealed a number of constraints for the utilization of sustainability indicators in tourism planning. For the enhancement of the capability to integrate sustainability in strategic planning, management needs to invest in the solution or restriction of problems which were traced in the endogenous environment of NTOs. In addition, investment is deemed necessary for the development of an exogenous environment which will support the operation of a strategic planning system for tourism and the integration of sustainability. Sustainability indicators could contribute towards this end. The contribution of international organizations can be substantial for the completion of research programmes for the development and utilization of sustainability indicators, adjustment of data collection and processing systems in the various countries and indicator use in planning.

Στα πλαίσια της Διατριβής διερευνήθηκαν μέσω εμπειρικής έρευνας που διεξήχθη σε ευρωπαϊκούς Εθνικούς Οργανισμούς Τουρισμού αρμόδιους για το σχεδίασμα, οι παράμετροι που συνιστούν την ικανότητα ένταξης της αειφορίας στο στρατηγικό σχεδίασμα τουριστικών προορισμών και παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξή της. Από την έρευνα προκύπτει ότι η προώθηση του στρατηγικού σχεδιασμού και ένταξη της αειφορίας αντιμετωπίζουν προβλήματα που περιορίζουν τη δυνατότητα του στρατηγικού σχεδιασμού να συμβάλει ουσιαστικά στην επιδίωξη της αειφορίας. Πέραν των προβλημάτων που ανιχνεύτηκαν στον Οργανισμό και στο σχεδιασμό της στρατηγικής διαδικασίας, η έρευνα υπέδειξε τη δυσμενή επίδραση που έχουν εξωγενείς παράγοντες. Επιπρόσθετα στα πλαίσια της Διατριβής διερευνήθηκε η δυνατότητα αξιοποίησης των δεικτών αειφορίας για ένταξή της στο στρατηγικό σχεδιασμό τουριστικών προορισμών. Οι δείκτες παρουσιάζονται στη βιβλιογραφία ως ένα σημαντικό εργαλείο για μετατροπή της αειφορίας σε μια πιο συγκεκριμένη και λειτουργική έννοια. Αναδεικνύεται επίσης η άμεση σχέση και ουσιαστική συνεισφορά τους στη διαδικασία του σχεδιασμού. Ωστόσο όπως προκύπτει από συγκριτική αξιολόγηση των προγραμμάτων ανάπτυξης δεικτών αειφορίας για τον τουρισμό του ΠΟΤ και Οργανισμών της ΕΕ, τα προγράμματα δεν έχουν φθάσει ακόμη στο βαθμό ωρίμανσης που απαιτείται. Παράλληλα η εμπειρική έρευνα υπέδειξε περιορισμούς για την αξιοποίηση των δεικτών αειφορίας στο σχεδιασμό για τον τουρισμό. Για ενίσχυση της ικανότητας ένταξης της αειφορίας στο στρατηγικό σχεδιασμό, η διοίκηση των Εθνικών Οργανισμών Τουρισμού καλείται να επενδύσει στην άρση ή περιορισμό των προβλημάτων που εντοπίστηκαν στο ενδογενές περιβάλλον των Οργανισμών. Παράλληλα κρίνεται επιβεβλημένη η επένδυση σε τρόπους ανάπτυξης ενός εξωγενούς περιβάλλοντος που θα στηρίξει την αποτελεσματική λειτουργία του συστήματος στρατηγικού σχεδιασμού για τον τουρισμό και ένταξη της αειφορίας. Προς το στόχο αυτό μπορούν να συμβάλουν οι δείκτες αειφορίας. Η συνεισφορά διεθνών οργανισμών μπορεί να είναι ουσιαστική στην ολοκλήρωση ερευνητικών προγραμμάτων ανάπτυξης και αξιοποίησης των δεικτών αειφορίας, προσαρμογή των συστημάτων συλλογής και επεξεργασίας των στοιχείων στις διάφορες χώρες και αξιοποίησή τους στο σχεδιασμό.