Abstract
This review analyzes the available information concerning mechanisms of non-genotoxic action of reactive oxygen species (ROS) during tumor promotion and pathways of their generation under the influence of chemical compounds. Special attention is given to the ability of ROS to induce pseudohypoxia through inhibition of prolyl oxidase, which is an oxygen sensor in the cell. Functions of HIF-1α as a main contributor to the ROS-induced promotion are analyzed. Data suggest that an unregulated high level of HIF-1α in the cell could induce the development of tumors. Hypothetical possibilities of ROS production under the influence of different environmental pollutants, which are promoters of tumorigenesis, include functioning of cytochrome P450 during oxidation of substrates, functioning of the mitochondrial respiratory chain, and action of peroxisome proliferators.
Similar content being viewed by others
References
Kobliakov, V. A. (1998) Biochemistry (Moscow), 63, 885–898.
Peters, J. M., Cattley, R. C., and Gonzalez, F. J. (1997) Carcinogenesis, 18, 2029–2033.
Yamamoto, Y., Moore, R., Goldsworthy, T. L., Negishi, M., and Maronpot, R. R. (2004) Cancer Res., 64, 7197–7200.
Courtney, G. H., Ho, A., Yoshioka, N., and Dowdy, S. F. (2006) Mol. Cell. Biol., 26, 4701–4711.
Menon, S., Sarsour, E., Spitz, D., Higashikuba, R., Sturm, M., Zhang, H., and Gaswami, P. (2003) Cancer Res., 63, 2109–2117.
Wu, W. S. (2006) Cancer Metast. Rev., 25, 695–705.
Adler, V., Zhimin, Y., Tew, K. D., and Ronai, Z. (1999) Oncogene, 18, 6104–6111.
Adler, V., Yin, Z., Fuchs, S. Y., Benezra, M., Rosario, L., Tew, K. D., Pincus, M. R., Sardana, M., Henderson, C. J., Wolf, C. R., and Ronai, Z. (1999) EMBO J., 18, 1321–1334.
Villafania, A., Anwar, K., Amar, S., Chie, L., Way, D., Chung, D. L., Adler, V., and Ronai, Z. (2000) Ann. Clin. Lab. Sci., 30, 57–64.
Giles, G. (2006) Curr. Pharm. Design, 12, 4427–4443.
Fujiki, H., and Suganuma, M. (2009) Prog. Mol. Subcell. Biol., 46, 221–254.
Slaga, T. J., Klein-Szanto, A. J., Triplett, L. L., Yotti, L. P., and Trosko, K. E. (1981) Science, 213, 1023–1025.
Rohr-Udilova, N. V., Stolze, K., Sagmeister, S., Nohl, H., Schulte-Hermann, R., and Grasl-Kraupp, B. (2008) Mol. Nutr. Food Res., 52, 352–359.
Giri, U., Iqbal, M., and Athar, M. (1996) Carcinogenesis, 17, 2023–2028.
Teufelhofer, O., Parzefall, W., Kainzbauer, E., Ferk, F., Freiler, C., Knasmuller, S., Elbling, L., Thurman, R., and Schulte-Herman, R. (2005) Carcinogenesis, 26, 319–329.
Peters, J. M., and Gonzalez, F. (2005) J. Mol. Med., 83, 774–785.
Ohshima, H., Tatemichi, M., and Sawa, T. (2003) Arch. Biochem. Biophys., 417, 3–11.
Keisari, Y., Flescher, E., and Geva, I. (1984) Int. J. Cancer, 34, 845–848.
Cerutti, P. A. (1985) Science, 227, 375–381.
Yeldandi, A. V., Rao, M. S., and Reddy, J. K. (2000) Mutat. Res., 448, 159–177.
Alsharif, N. Z., Lawson, T., and Stohs, S. J. (1994) Toxicology, 92, 39–51.
Dostalek, M., Brooks, J. D., Hardy, K. D., Milne, G. L., Moore, M. M., Sharma, S., Morrow, J. D., and Guengerich, F. R. (2007) Mol. Pharmacol., 72, 1419–1424.
Park, J. Y., Shigenaga, M. K., and Ames, B. N. (1996) Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 93, 2322–2327.
Schulte-Hermann, R., Timmermann-Trosiener, I., Barthel, G., and Bursch, W. (1990) Cancer Res., 50, 5127–5135.
Stohs, S. J., Alsharif, N. Z., Shara, M. A., Al-Bayati, Z. A., and Wahba, Z. Z. (1991) Adv. Exp. Med. Biol., 283, 827–831.
Gottlieb, E., and Tomlinson, I. P. (2005) Nat. Rev. Cancer, 5, 857–866.
Lee, K., Roth, R., and LaPres, J. (2007) Pharmacol. Therap., 113, 229–246.
Chandel, N. S., and Budinger, G. R. (2007) Free Rad. Biol. Med., 42, 165–174.
Piret, J. P., Minet, E., Cosse, J. P., Ninane, N., Debacq, C., Raes, M., and Michiels, C. (2005) J. Biol. Chem., 280, 9336–9644.
King, A., Selak, M. A., and Gottlieb, E. (2006) Oncogene, 25, 4675–4682.
Koivunen, P., Hirsil, M., Remes, A. M., Hassinen, I. E., Kivirikko, K. I., and Myllyharju, J. (2007) J. Biol. Chem., 282, 4524–4532.
Chandel, N. S., McClintock, D. S., Feliciano, C. E., Wood, T. M., Melendez, J. A., Rodriguez, A. M., and Schumaker, R. T. (2000) J. Biol. Chem., 275, 25130–25138.
Jung, S. N., Yang, W. K., Kim, J., Kim, H. S., Kim, E. J., Yun, H., Park, H., Kim, S. S., Choe, W., Kang, I., and Ha, J. (2008) Carcinogenesis, 29, 713–721.
Mansfield, K. D., Guzy, R. D., Pan, Y., Young, R. M., Cash, T. P., Schumaker, P. T., and Simon, M. C. (2005) Cell Metab., 1, 393–399.
Kohl, R., Zhou, J., and Brune, B. (2006) Free Rad. Biol. Med., 40, 1430–1442.
Haddad, J. J. (2002) Eur. Cytokine Netw., 13, 250–260.
Park, J. H., Kim, T. Y., Jong, H. S., Kim, T. Y., Chun, Y. S., Park, J. W., Lee, C. T., Jung, H. C., Kim, N. K., and Bang, Y. J. (2003) Clin. Cancer Res., 9, 433–440.
Yang, H., and Kaelin, W. G., Jr. (2001) Cell Growth Differentiation, 12, 447–455.
Pollard, P. J., Briere, J. J., Alam, N. A., Barwell, J., Barclay, E., Wortham, N. C., Hunt, T., Mitchell, M., Olpin, S., Moat, S. J., Hargreaves, I. P., Heales, S. J., Chung, Y. L., Griffiths, J. R., Dalgleish, A., McGrath, J. A., Gleeson, M. J., Hodgson, S. V., Poulsom, R., Rustin, P., and Tomlinson, I. P. (2005) Hum. Mol. Genet., 14, 2231–2239.
Baysal, B. E. (2006) Endocr. Pathol., 17, 203–212.
Chen, H., and Costa, M. (2006) Exp. Biol. Med. (Maywood), 231, 1474–1480.
Ahn, Y. S., Chemeris, G. Y., Turusov, V. S., and Bannasch, P. (1994) Toxicol. Pathol., 22, 415–422.
Arulkumaran, S., Ramprasath, V. R., Shanthi, P., and Sachdanandam, P. (2007) Chem. Biol. Interact., 167, 99–106.
Zhao, T., Zhang, C. P., Liu, Z. H., Wu, L. Y., Huang, X., Wu, H. T., Xiong, L., Wang, X., Wang, X. M., Zhu, L. L., and Fan, M. (2008) FEBS J., 275, 1824–1834.
Lee, S. H., Lee, M. Y., and Han, H. J. (2008) Cell Prolif., 41, 230–247.
Di Carlo, A., De Mori, R., Martelli, F., Pompilio, G., Capogrossi, M. C., and Germani, A. (2004) J. Biol. Chem., 279, 16332–16338.
Lin, Q., Lee, Y. J., and Yun, Z. (2006) J. Biol. Chem., 281, 30678–30683.
Cowden, K. D., Robertson, S. E., Weaver, V. M., and Simon, M. C. (2005) Mol. Biol. Cell, 16, 1901–1912.
Krishnamachary, B., Berg-Dixon, S., Kelly, B., Agani, F., Feldser, D., and Ferreira, G. (2003) Cancer Res., 63, 1138–1143.
Piret, J. P., Minet, E., Cosse, J. P., Ninane, N., Debacq, C., Raes, M., and Michiels, C. (2005) J. Biol. Chem., 280, 9336–9644.
Brahimi-Horn, M. C. (2007) FEBS Lett., 581, 3582–3591.
Gwak, G. Y., Yoon, J. H., Kim, K. M., Lee, H. S., Chung, J. W., and Gores, G. J. (2005) J. Hepatol., 42, 358–364.
Lu, C. W., Lin, S. C., Chen, K. F., Lai, Y. Y., and Tsai, S. J. (2008) J. Biol. Chem., 283, 28106–28114.
Minamino, T., Mitsialis, S. A., and Kourembanas, S. (2001) Mol. Cell Biol., 21, 3336–3342.
Yatabe, N., Kyo, S., Maida, Y., Nishi, H., Nakamura, M., Kanaya, T., Tanaka, T., Tanaka, M., Isaka, K., Ogawa, S., and Inoue, M. (2004) Oncogene, 23, 3708–3715.
Nishi, H., Nakada, T., Kyo, S., Inoue, M., Shay, J. W., and Isaka, K. (2004) Mol. Cell Biol., 24, 6076–6083.
Anderson, C. J., Hoare, S. F., Ashcroft, M., Bilsland, A. E., and Keith, W. N. (2006) Oncogene, 25, 61–69.
Phesse, T. J., and Clarke, A. R. (2009) Br. J. Cancer, 100, 221–227.
Wicha, M. S., Liu, S., and Dontu, G. (2006) Cancer Res., 66, 1883–1890.
Simon, M. C., and Keith, B. (2008) Nat. Rev. Mol. Cell Biol., 9, 285–296.
Keith, B., and Simon, M. C. (2007) Cell, 129, 465–472.
Cipolleschi, M. G., Dello Sbarba, P., and Olivotto, M. (1993) Blood, 82, 2031–2037.
Covello, K. L., Kehler, J., Yu, H., Arsham, A. M., Hu, C. J., Labosky, P. A., Simon, M., and Keith, B. (2006) Genes Dev., 20, 557–570.
Gustafsson, M. V., Zheng, X., Pereira, T., Gradin, K., Jin, S., Lundkwist, J., Ruas, J. L., Poelinger, L., Lendahl, U., and Bondesson, M. (2005) Dev. Cell, 9, 617–628.
Diez, H., Fischer, A., Winkler, A., Hu, C. J., Hatzopoulos, A. K., Breier, G., and Gessler, M. (2007) Exp. Cell Res., 313, 1–9.
Poellinger, L., and Lendahl, U. (2008) Curr. Opin. Genet. Dev., 18, 449–454.
Sahlgren, C., Gustafsson, M., Jin, S., Poellinger, L., and Lendahl, U. (2008) Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 105, 6392–6397.
Wilson, A., and Radtke, F. (2006) FEBS Lett., 580, 2860–2868.
Comerford, K. M., Wallace, T. J., Karhausen, J., Louis, N. A., Montalto, M. C., and Sean, P. (2002) Cancer Res., 62, 3387–3394.
Valko, M., Rhodes, C. J., Moncol, J., Izakovic, M., and Mazur, M. (2006) Chem. Biol. Interact., 160, 1–40.
Galanis, A., Pappa, A., Giannakakis, A., Lanitis, E., Dangaj, D., and Sandaltzopoulos, R. (2008) Cancer Lett., 266, 12–20.
Schmid, T., Zhou, J., and Brune, B. (2004) J. Cell Mol. Med., 8, 423–431.
Peng, X. H., Karna, P., Cao, Z., Jiang, B. H., Zhou, M., and Yang, L. (2006) J. Biol. Chem., 281, 25903–25914.
Yang, L., Cao, Z., Li, F., Post, D. E., van Meir, E. G., Zhong, H., and Wood, W. C. (2004) Gene Ther., 11, 1215–1223.
Villafania, A., Anwar, K., Amar, S., Chie, L., Way, D., Chung, D. L., Adler, V., and Ronai, Z. (2000) Ann. Clin. Lab. Sci., 30, 57–64.
Duffy, M. J., O’Donovan, N., Brennan, D. J., Gallagher, W. M., and Ryan, B. M. (2007) Cancer Lett., 249, 49–60.
Hsue, S. S., Wang, W. C., Chen, Y. K., and Lin, L. M. (2008) Int. J. Exp. Pathol., 89, 309–320.
Abu-Hamad, S., Zaid, H., Israelson, A., Nahon, E., and Shoshan-Barmatz, V. (2008) J. Biol. Chem., 283, 13482–13490.
Vyssokikh, M., and Brdiczka, D. (2004) Mol. Cell Biochem., 256/257, 117–126.
Pastorino, J. G., and Hoek, J. B. (2003) Curr. Med. Chem., 10, 1535–1551.
Sun, L., Shukair, S., Naik, T., Moazed, F., and Ardehali, H. (2008) Mol. Cell. Biol., 28, 1007–1017.
Abu-Hamad, S., Arbel, N., Calo, D., Arzoine, L., Israelson, A., Keinan, N., Ben-Romano, R., Friedman, O., and Shoshan-Barmatz, V. (2009) J. Cell. Sci., 122, 1906–1916.
Li, J., Zhang, X., Sejas, D. P., Bagby, G., and Pang, Q. (2004) J. Biol. Chem., 279, 41275–41279.
Maiguel, D. A., Jones, L., Chakravarty, D., Yang, C., and Carrier, F. (2004) Mol. Cell. Biol., 24, 3703–3711.
Li, J., Zhang, X., Sejas, D. P., and Pang, Q. (2005) Leuk. Res., 29, 1415–1423.
Piret, J. P., Minet, E., Cosse, J. P., Ninane, N., Debacq, C., Raes, M., and Michiels, C. (2005) J. Biol. Chem., 280, 9336–9644.
Radisky, D. C. (2005) J. Cell Sci., 118, 4325–4326.
Cannito, S., Novo, E., Compagnone, A., Valfri di Bonzo, L., Busletta, C., Zamara, E., Paternostro, C., Povero, D., Bandino, A., Bozzo, F., Cravanzola, C., Bravoco, V., Colombatto, S., and Parola, M. (2008) Carcinogenesis, 29, 2267–2278.
Imai, T., Horiuchi, A., Wang, C., Oka, K., Ohira, S., Nikaido, T., and Konishi, I. (2003) Am. J. Pathol., 163, 1437–1447.
Russell, R. C., and Ohh, M. (2007) Cell Cycle, 6, 56–59.
Leong, K. G., Niessen, K., Kulic, I., Raouf, A., Eaves, C., Pollet, I., and Karsan, A. (2007) J. Exp. Med., 204, 2935–2948.
Peinado, H., Carmen Iglesias-de la Cruz, M., Olmeda, D., Csiszar, K., Fong, K., Vega, S., Nieto, M., Cano, A., and Portillo, F. (2005) EMBO J., 24, 3446–3458.
Huber, M. A., Kraut, N., and Beug, H. (2005) Curr. Opin. Cell Biol., 17, 548–558.
Zavadil, J., and Boettinger, E. P. (2005) Oncogene, 24, 5764–5774.
Yang, M. H., and Wu, K. J. (2008) Cell Cycle, 7, 2090–2096.
Yang, M. H., Wu, M. Z., Chiou, S. H., Chen, P. M., Chang, S. Y., Liu, C. J., Teng, S. C., and Wu, K. J. (2008) Nat. Cell Biol., 10, 295–305.
Baghi, M., and Stohs, S. J. (1993) Free Rad. Biol. Med., 14, 11–18.
Shertzer, H. G., Clay, C. D., Genter, M. B., Chames, M. C., Schneider, S. N., Oakley, G. G., Nebert, D. W., and Dalton, T. P. (2004) Free Rad. Biol. Med., 36, 618–631.
Schlezinger, J. J., Struntz, W. D., Goldstone, J. V., and Stegeman, J. J. (2006) Aquat. Toxicol., 77, 422–432.
Dostalek, M., Brooks, J. D., Hardy, K. D., Milne, G. L., Moore, M. M., Sharma, S., Morrow, J. D., and Guengerich, F. P. (2007) Mol. Pharmacol., 72, 1419–1424.
Shertzer, H. G., Genter, M. B., Shen, D., Nebert, D. W., Chen, Y., and Dalton, T. P. (2006) Toxicol. Appl. Pharmacol., 217, 363–374.
Howell, A. N., and Sager, R. (1978) Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 75, 2358–2362.
Giguere, L., and Morais, R. (1981) Somatic Cell Genet., 7, 457–471.
Jonasson, J., Povey, S., and Harris, H. (1977) J. Cell Sci., 24, 217–254.
Biswas, G., Guha, M., and Avadhani, N. G. (2005) Gene, 354, 132–139.
Amuthan, G., Biswas, G., Zhang, S. Y., Klein-Szanto, A., Vijayasarathy, C., and Avadhani, N. G. (2001) EMBO J., 20, 1910–1920.
Biswas, G., Anandatheerthavarada, H. K., and Avadhani, N. G. (2005) Cell Death Differ., 12, 266–278.
Baghi, M., and Stohs, S. J. (1993) Free Rad. Biol. Med., 14, 11–18.
Stohs, S. J., Shara, M. A., Alsharif, N. Z., Wahba, Z. Z., and Al-Bayati, Z. A. (1990) Toxicol. Appl. Pharmacol., 106, 126–135.
Alsharif, N. Z., Grandjean, C. J., Murray, W. J., and Stohs, S. J. (1990) Xenobiotica, 20, 979–988.
Bagchi, M., Bagchi, D., and Stohs, S. J. (1996) Arch. Environ. Contam. Toxicol., 30, 418–422.
Senft, A., Dalton, T. P., Nebert, D. W., Genter, M. B., Hutchinson, R. J., and Shertzer, H. G. (2002) Toxicol. Appl. Pharmacol., 178, 15–21.
Chandel, N. S., and Budinger, G. R. (2007) Free Rad. Biol. Med., 42, 165–174.
Elchuri, S., Oberley, T. D., Qi, W., Eisenstein, R. S., Jackson, R. L., van Remmen, H., Epstein, C. H., and Huang, T. T. (2005) Oncogene, 24, 367–380.
Zhao, Y., Chaiswing, L., Oberley, T. D., Batinic-Haberle, I., and St. Clair, W. (2005) Cancer Res., 65, 1401–1405.
Oberley, T. D., Xue, Y., Zhao, Y., Kiningham, K., Szweda, L. I., and St. Clair, D. K. (2004) Antioxid. Redox Signal., 6, 537–548.
Genter, M. B., Clay, C. D., Dalton, T. P., Dong, H., Nebert, D. W., and Shertzer, H. G. (2006) Biochem. Biophys. Res. Commun., 342, 1375–1381.
Senft, A., Dalton, T. P., Nebert, D. W., Genter, M. B., Puga, A., Hutchinson, R. J., Kerzee, J. K., Uno, S., and Shertzer, H. G. (2002) Free Rad. Biol. Med., 33, 1268–1278.
Moennikes, O., Loeppen, S., Buchmann, A., Andersson, P., Ittrich, C., Poellinger, L., and Schwarz, M. (2004) Cancer Res., 64, 4707–4710.
Andersson, P., Rubio, C., Poellinger, L., and Hanberg, A. (2005) Anticancer Res., 25, 903–911.
Traore, K., Sharma, R., Thimmulappa, R. K., Watson, W. H., Biswal, S., and Trush, M. A. (2008) J. Cell. Physiol., 216, 276–285.
Wang, Y., Biswas, G., Prabu, S. K, and Avadhani, N. G. (2006) Biochem. Pharmacol., 72, 881–892.
Fisher, M. T., Nagarkatti, M., and Nagarkatti, P. S. (2005) Toxicol. Lett., 157, 99–107.
Shen, D., Dalton, T. P., Nebert, D. W., and Shertzer, H. G. (2005) J. Biol. Chem., 280, 25305–25312.
Elsa, C., Jiang, C., Peshavariya, H. M., and Dusting, G. (2009) Pharmacol. Therap., 122, 97–108.
Lambeth, D. J. (2007) Free Rad. Biol. Med., 43, 332–347.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Additional information
Original Russian Text © V. A. Kobliakov, 2010, published in Biokhimiya, 2010, Vol. 75, No. 6, pp. 757–769.
Rights and permissions
About this article
Cite this article
Kobliakov, V.A. Mechanisms of tumor promotion by reactive oxygen species. Biochemistry Moscow 75, 675–685 (2010). https://doi.org/10.1134/S0006297910060015
Received:
Revised:
Published:
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1134/S0006297910060015